Foreks – Memleketler arası Yatırımcılar Derneği (YASED), son devirde yükselişe geçen Çin menşeli yatırımlar konusunda bir kıymetlendirme yaptı.
YASED tarafından yapılan açıklamada şöyle denildi:
“Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) bilgilerine nazaran Çin Halk Cumhuriyeti’nin 1990-2023 yılları ortasında ABD’den sonra dünya genelindeki memleketler arası direkt yatırımlardan en fazla hisse alan ülke olduğunu görüyoruz. Çin’in bahsi geçen periyotta aldığı Milletlerarası Direkt Yatırım (UDY)’nin yaklaşık üçte ikisi 2010-2023 yılları ortasında gerçekleşti. Çin, 2010-2023 devrinde dünya genelinde gerçekleşen UDY akımlarının %9,25’ini çekti. Çin’in memleketler arası yatırım çekme performansı sırasıyla 1997’de ve 1999’da Çin’e özel idari bölge statüsünde katılan Hong Kong ve Macao da dahil edildiğinde daha da yüksek bir düzeye ulaşabilecektir.
Öte yandan Çin’in yatırım çekme performansının yanı sıra süratli bir biçimde yurt dışına yaptığı yatırımlarla da öne çıkan bir ülke haline geldiği gözlemlenmekte. Çin, 1990 yılında yurt dışına UDY akışlarında dünya genelinde 22. sırada yer alırken 2010 yılında 5. sıraya yükseldi. 2022 yılında UDY kaynağı ülkeler ortasında dünya genelinde 2. ve 2023 yılında ise 3. sırada yer aldı. Bununla birlikte, 2010-2023 periyodunda global UDY akımları içerisinde Çin anakarası menşeli olanların hissesi, yaklaşık %10 seviyesinde gerçekleşti. Çin’den yurt dışına UDY akışlarının global ülke dışı UDY akışları içindeki hissesi ise1990 yılında yalnızca %0,34 iken 2000 yılında %0,8’e, 2010 yılında %4,95 ve 2020 yılında %19,72’ye ulaştı.
Küreselleşme sürecinden en fazla faydalanan ülkelerin başında gelen Çin, Avrupa Birliği’ni (AB) tek bir ülke olarak saymazsak, 2009 yılından bu yana dünyanın en büyük ihracatçısı durumunda. 2001 yılında 6. sırada yer alan ve dünya toplam ihracatının %4,34’ünü üreten bir ülke olarak 2010 yılında hissesini %10,45’e yükseltti ve 2023 prestijiyle global ihracattaki hissesi, %14,55’e ulaştı. Günümüzde Çin’in ihracatında imalat sanayi eserlerinin hissesi %90’ının üzerinde; bu oran 1992 yılında %80’inin altındaydı. OECD datalarına nazaran Çin’in 2010-2022 yılları ortasında gerçekleştirdiği imalat sanayi ihracatının ortalama %30’unu yüksek teknoloji kümesine giren eserler oluşturdu. 2013 yılında Çin hükümeti, Çin’in dünya ticaretindeki giderek kıymeti artan rolünü güçlendirmek ve ticaret yaptığı ülkeler ile lojistik ağlarını geliştirmek emeliyle “Kuşak ve Yol İnisiyatifi”ni ilan etti. Çin’in ihraç pazarlarına erişim ve pozisyonunu müdafaa stratejileri çerçevesinde üretim kapasitesini ve kabiliyetlerini üçüncü ülkelere de kaydırdığı gözlemlendi.
Türkiye ise, AB ile Gümrük Birliği ve AB ülkelerinin toplam nüfusunun %19’una denk gelen 85 milyonu aşkın nüfusunun oluşturduğu iç piyasası sayesinde memleketler arası yatırımlar açısından kıymetli bir destinasyon. Bu nitelikler, başta imalat sanayi firmaları olmak üzere Çinli yatırımcılar için de cazip fırsatlar sunuyor.
Çin firmalarının 2000’li yılların ortasında yükselişe geçen yatırım yoluyla yurt dışına açılım rüzgârı, modülü olduğu tedarik zincirleri ve lojistik avantajları ile imalat sanayindeki uzmanlığı, tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’nin de dikkatini çekti. Öte yandan, Çin menşeli firmalarca Türkiye’ye yapılan yatırımlara ilişkin finansal akımların Hollanda üzere Avrupa ülkelerindeki bölgesel merkezler üzerinden geliyor olması nedeniyle bu tesir, UDY istatistiklerine yansımış değil.
Bilindiği üzere mevcut yatırımcıların ülkemize olan inançları ve ülkemizdeki yatırımları sonucu elde ettikleri olumlu tecrübeler, birebir ülkeden ve bölgeden öteki firmaların da ilgi göstermesine vesile olmakta. Bu vesileyle, en yeterli milletlerarası yatırım promosyonu stratejilerinden biri mevcut yatırımcıların memnuniyetinin yüksek seviyede tutulmasıdır. Olağan ki; bunun için makroekonomik parametreler ve düzenleyici çerçevenin öngörülebilirliği büyük bir kıymet taşıyor.
Ülkemizin Çin ve dünyanın öbür bölgelerinden alacağı yatırımlarda Gümrük Birliği ve Avrupa’yla olan lojistik entegrasyonunun belirleyici olmaya devam edeceği öngörülmektedir. 2020 yılında patlak veren COVID-19 Pandemi Krizinin global tedarik zincirlerinde ortaya çıkardığı kırılganlıklar ve yükselen nearshoring/friendshoring trendlerinin Türkiye üzere pazara daha yakın yerlerdeki üretim üslerini birer yatırım destinasyonu olarak öne çıkarması olasıdır.
Bu gelişmeler, Gümrük Birliği’nin güncellenmesine yönelik çalışmaları, AB ülkeleri ile lojistik entegrasyonu sağlayacak yatırımları ve bilhassa Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde hayata geçirilen regülasyonlara adaptasyonu daha da değerli bir hale getirmektedir.’
